Inleiding: een nest en dan?
Ter ondersteuning van het eenmalig of vaker fokken van een nestje, wat spannend en leuk en voor sommige lezers nieuw is, wordt hieronder stapsgewijs ingegaan op wat er allemaal bij komt kijken. Voor verdieping wordt verderop verwezen naar handige literatuur. De fokker van je hond en de dierenarts zijn uiteraard ook te raadplegen. Tevens zal de vereniging bij gelegenheid een verdiepende cursus aanbieden en staat altijd klaar voor advies over alle aspecten die bij het fokken van een IJslandse hond komen kijken (fokadvies@verenigingijslandsehond.nl).
Het begin: het doen van onderzoek
Als er overwogen wordt om een nest te fokken, zullen voorafgaand aan de dekking de heupen, de ogen en de patella luxatie (losse knieschijf) van de teef en van de te gebruiken reu moeten worden getest. Dit kan vanaf de leeftijd van 1 jaar. De onderzoeken van heupen en patella luxatie zijn eenmalig. Het oogonderzoek is slechts twee jaar geldig.
Klik voor het fokreglement van onze vereniging.
De onderzoeken moeten worden uitgevoerd door dierenartspraktijken die door de Raad van Beheer worden erkend, zie voor een lijst de website van de Raad van Beheer.
De uitslag van de ogen en patella luxatie hoor je direct. Alle uitslagen, dus ook die van de heupen, zijn te vinden op een (aan te maken) account op de website van de Raad van Beheer.
Als de uitslagen en de leeftijd van de teef en van de te gebruiken reu voldoen aan het hierboven genoemde fokreglement, is het aan te bevelen om de hond in ieder geval eenmaal te showen. Dit kan via de Vereniging de IJslandse Hond in Nederland op de jaarlijkse clubmatch of op de Dag van de IJslandse Hond via een aankeuring of nestkeuring. Daarnaast kan de hond op een gewone hondententoonstelling uitgebracht worden. Een voordeel van showen is dat het de fokker inzicht geeft in de goede en minder goede punten van de reu/teef, waar rekening mee gehouden kan worden bij de keuze van een teef/reu.
UBN-nummer
Let op: sinds november 2021 moet iedereen die een nest fokt een UBN-nummer aanvragen bij de overheid, ook al heb je alleen maar een gelegenheidsnestje. Hier lees je er meer over.
Fokkersafspraken en sanctiebeleid VIJHN
Om het fokken van IJslandse honden via onze vereniging zo soepel en probleemloos mogelijk te laten verlopen, hebben we een aantal afspraken en ons globale sanctiebeleid op papier gezet. Hier kun je alles daaromtrent nalezen.
Keuze van een reu
Om zoveel mogelijk genetisch minder vaak gebruikte familielijnen naast de vaker of zelfs vaak gebruikte familielijnen voor de toekomst veilig te stellen worden fokkers gestimuleerd om bij de keuze van een reu zich af te vragen wat hun keuze voor het kleine IJslandse hondenras betekent. De fokadviescommissie kan hiermee helpen en adviseren welke dekreu genetisch gezien het beste bij een teef past. Daarnaast staat er een dekreuenlijst op de website van de vereniging. Op de website van de vereniging onder het kopje Genetische diversiteit vind je meer informatie over het voortbestaan van het ras.
Naast bovenstaande blijft het belangrijk om te kijken of de reu en de teef elkaar compenseren, zodat het type behouden blijft en of de karakters van de reu en de teef bij elkaar passen.
Als de keuze van de reu is bepaald, dan kunnen er afspraken met de eigenaar van de reu gemaakt worden. Denk hierbij aan het dekgeld voor de reu. Richtlijnen daarvoor vind je eveneens op de website.
De dekking
Als de hond loops is, kan het dekmoment onder andere worden bepaald door naar het bloedverlies en het gedrag van de teef te kijken. Het doen van een progesterontest, waarbij bloed wordt afgenomen en de progesteronwaarde wordt bepaald, is een zeer effectieve methode. Een betrouwbare test is de Immulite-bepaling. Bel de dierenartskliniek waar de test gedaan zal gaan worden als de hond net loops is. Zij zullen het eerste prikmoment afspreken en aangeven wanneer het volgende prikmoment zal zijn. Dit is afhankelijk van hoe snel de progesteronwaarde stijgt.
Als het moment daar is, dan reist de eigenaar van de teef af naar de reu, waar de honden mogelijk zullen spelen voordat de dekking plaatsvindt. Gun de honden rust en geef ze tijd. De reu en de teef staan gemiddeld 10 tot 20 minuten gekoppeld. Als het goed is draait de reu zich om en staan ze met de achterkanten tegen elkaar aan. Zorg voor een stevige ondergrond zodat de reu voldoende houvast heeft. Het kan voorkomen dat de teef bij de koppeling gilt/jankt. Dit is geen reden om ongerust te worden. Het kan erbij horen. Houd de teef en de reu vast tijdens de dekking om schade bij de reu te voorkomen mocht de teef gaan lopen.
Het komt voor dat er geen dekking tot stand komt en er zijn situaties waarbij alleen inseminatie mogelijk is, bijvoorbeeld bij ingevroren sperma van een overleden reu of als de reu in het buitenland woont.
Mocht de teef ondanks een dekking leeg blijven dan zou dat aan de teef, aan de reu, aan de combinatie, aan het dekmoment of wellicht aan medische problemen kunnen liggen, zie de uitleg hierover in de boeken in de literatuurlijst.
Als de dekking heeft plaatsgevonden, dient door de eigenaar van de teef het dekformulier (digitaal) bij de Raad van Beheer en het dekformulier op de website van de vereniging digitaal te worden ingevuld, en waar nodig door de eigenaren te worden ondertekend. De vereniging zal het dekbericht met de vermoedelijke geboortedatum op de website zetten om het nest te promoten.
Er kan voor gekozen worden om te wachten met plaatsing op de website tot er zekerheid van dracht is of zelfs tot de geboorte, maar belangrijk is dat de dekking in ieder geval zo snel mogelijk (uiterlijk binnen 10 dagen) doorgegeven wordt om de vereniging de geldigheid van de gezondheidsonderzoeken te laten controleren en om de vereniging een beeld te geven van de te verwachten nesten – dan kan de bemiddeling ook daarop worden afgestemd. De kosten voor plaatsing van het dek-/dracht-/geboortebericht op de verenigingssite zijn een tientje per nest.
Dracht
In de eerste 30 dagen van de dracht kan de teef een gedragsverandering laten zien door een veranderende hormoonhuishouding. Ze kan bijvoorbeeld rustiger worden, aanhankelijker maar ook eten laten staan. Vanaf ongeveer 28 tot 30 dagen kan dracht door palpatie (voelen) door de dierenarts worden bepaald of door het doen van een echografie. Er kan ook worden afgewacht of de hond vanaf dag 33 gaat uitzetten. Geef een bevestigde dracht door aan de vereniging, zodat ook dit op de website kan worden gezet indien gewenst.
Als de hond drachtig blijkt ga dan eiwitrijk voer (puppyvoer) bijvoeren, verdeeld over meerdere maaltijden per dag.
Vermijd zoveel mogelijk stress tijdens de dracht door niet te veel druk op de hond te leggen en de teef rust te geven waar mogelijk. Kijk naar je hond, naar wat zij aankan, zeker naarmate de dracht vordert en de hond zwaarder wordt. Op recreatief niveau met gehoorzaamheid, schapendrijven, behendigheid, flyball enz. bezig zijn en wandelen is prima zolang de hond het leuk vindt en niet te vermoeid raakt.
Ontworm de teef tijdens de dracht in overleg met de dierenarts.
De geboorte
Geteld vanaf de dekking kunnen pups vanaf de 58e dag veilig geboren worden.
Zorg ervoor dat de teef een plek heeft om te bevallen waar zij zich prettig en veilig voelt. Houd in gedachten dat de teef tot zo’n twee weken en soms langer na de bevalling meestal andere huisdieren op afstand wil houden. Geef haar die mogelijkheid.
Overigens kan het bij de eerste geboorte die een fokker bij zijn/haar hond meemaakt, fijn zijn om een mentorfokker (erbij) te hebben om bij te staan in een nieuwe en spannende situatie. Als de fokker van je eigen teef niet in staat is om je bij te staan – bijvoorbeeld omdat de fysieke afstand tussen jullie te groot is – kun je contact opnemen met de vereniging en vragen of er een geschikte mentor voor je is.
In zijn algemeenheid zal de teef 12 tot 24 uur voor de bevalling een daling van de lichaamstemperatuur hebben van zo’n 1 à 2 graden. Dit is een zeker moment van het begin van de bevalling. Als de teef ontsluitingsweeën heeft, zal zij onrustig worden en gaan graven. Dit kan enige tijd (tot 48 uur) duren. Voor de teef is het belangrijk dat de eigenaar ook in deze periode in de buurt blijft en dat er rust is in huis. Uiteindelijk zal tijdens een perswee een pup geboren worden. Meestal zal de teef zelf de navelstreng doorbijten. Als de bevalling stagneert, is het raadzaam om de dierenarts te raadplegen!
Controleer na de geboorte onder meer het gewicht, gehemelte, geslacht en laat de pup drinken bij de teef. Zorg dat de pups goed droog zijn. Weeg de pups de eerste paar weken dagelijks.
Een gezonde teef, die bevallen is, is moe maar ontspannen, eet en drinkt, poept en plast, en heeft geen koorts. Houd de teef na de bevalling goed in de gaten. Mocht ze ziek ogen en/of koorts hebben, overleg dan met de dierenarts.
Doe de geboorteaangifte bij de Raad van Beheer via het aangemaakte account en bij de Vereniging IJslandse Hond via het digitale formulier.
Voor een uitgebreide beschrijving van de geboorte en de benodigdheden zoals weegschaal, kruik/warmtemat enz. zie hieronder de literatuur.
De pups
In de regel blijven pups 8 weken bij de fokker (ze mogen niet eerder dan na 7 weken weg). Soms blijven ze langer als er pups naar het buitenland gaan. In de eerste 3 à 4 weken is moedermelk voldoende. Beperk in de eerste drie weken visite voor de rust van het nest. Pak de pups wel met regelmaat op zodat ze direct al aan mensen wennen. De socialisatie begint hier al. Lees het boek van Martine Burgers en Sam Turner over neurologisch stimuleren. Vanaf ongeveer veertien dagen gaan de oogjes open en ontwikkelen de zintuigen (oren) zich verder. Rond de drie à vier weken gaat de pup voorzichtig lopen.
In deze periode is contact met mensen en soortgenoten heel belangrijk (zie voor uitgebreide informatie over de socialisatiefasen de literatuur). In deze periode zal ook de overgang van melk naar vast voer plaatsvinden.
De pups dienen in overleg met de dierenarts meerdere keren te worden ontwormd.
Als de pups 6 weken zijn, krijgen zij hun eerste prik en Europees paspoort bij de dierenarts. Tevens zal er dan gekeken worden naar tanden, gehemelte, ogen, oren en algehele conditie van de pup. Er zal bij de reutjes gevoeld worden of er twee testikels zijn ingedaald en er wordt naar hart en longen geluisterd. Vervolgens zullen de bevindingen in het Europees paspoort van elke pup worden bijgeschreven.
De Raad van Beheer zal naar aanleiding van het dek- en geboortebericht een bericht sturen wanneer zij de pups komen chippen. De chipper zal een bewijs van lidmaatschap van de vereniging willen zien als zij langskomen om te chippen. Vraag dit bewijs tijdig aan bij het secretariaat van de vereniging (secretaris@verenigingijslandsehond.nl). Ook zal er DNA bij de pups en indien nodig bij de teef afgenomen worden met een swab, waarbij zij aan de binnenkant van de wang van de honden langs het slijmvlies strijken. Als van de reu nog geen DNA-profiel bekend is, kan ervoor gekozen worden om die ook langs te laten komen en van hem ook een swab af te laten nemen. Is er gebruikgemaakt van een buitenlandse reu, dan kun je een speciaal pakketje bestellen en opsturen.
De Raad van Beheer zal naar aanleiding van hun bezoek stambomen en een DNA-profiel van elke pup afgeven.
De vereniging vraagt de fokker na ongeveer 5 weken hoeveel puppenpakketten de fokker wil hebben voor de puppenkopers (bedoeld voor alle puppenkopers die nog geen lid zijn van de vereniging). Na 8 weken (het moment dat de meeste pups uitvliegen) stuurt de vereniging de fokker een factuur en brengt daarop EUR 25 per pup in rekening. Tevens wordt de fokker dan gevraagd naar de e-mailadressen, zodat de vereniging puppenkopers een gratis kennismakingsabonnement van een jaar kan aanbieden.
Vergeet niet om na afloop het nestevaluatieformulier van de Vereniging de IJslandse Hond in Nederland in te vullen.
De puppenkoper
De puppenkoper zal enthousiast zijn/haar nieuwe hondje komen bezoeken. Naast uit te wisselen informatie over voeding, socialisatie, opvoeding, het inzage geven in de onderzoeksresultaten van de moederhond en van de vaderhond, is een contract tussen puppenkoper en fokker handig. Een voorbeeldexemplaar kan opgevraagd worden via pupinfo@verenigingijslandsehond.nl.
En dan komt de dag dat er na een intensieve en mooie periode afscheid genomen moet worden en de pups naar hun nieuwe eigenaar vertrekken.
Kosten
- Heupen, ogen, patella luxatie testen
- Dekgeld reu
- Showen hond
- Progesterontesten
- 28-30 dagen echo
- Benodigdheden geboorte
- Extra voer teef en voer pups
- Wormenkuren pups en teef
- Enting, consult dierenarts, Europees paspoort pups
- Kosten Raad van Beheer (chippen, DNA, stambomen)
- Kennismakingslidmaatschap VIJHN voor nieuwe eigenaren die geen lid zijn
- Evt. kosten extern puppypakket en gedragstesten pup
- Kosten aanvragen UBN-nummer
- Niet in kosten uit te drukken is de tijd, die erin gestoken wordt
Literatuur
Dr. C. Naaktgeboren De geboorte bij de hond
Marjoleine Roosendaal Van dekking tot uitvliegen
Martine Burgers en Sam Turner Een hondenleven lang fysiek en mentaal in balans – Elke pup een goede start